FIA

Wat is de FIA, de reglementaire waakhond achter de Formule 1?

Redactie 3 okt 2023 16:59Dinsdag 3 oktober 2023 16:59

Wie de Formule 1 graag volgt, heeft ongetwijfeld wel eens van de FIA gehoord. Een organisatie die centraal lijkt te staan in iedere discussie over de reglementen, aanpassingen en de veiligheid. Maar wat doen ze precies? We leggen het uit.

De FIA, of eigenlijk de Fédération Internationale de l'Automobile, is het bestuursorgaan voor verschillende racecompetities wereldwijd. Deze organisatie is niet de commerciële eigenaar van deze competities - bijvoorbeeld de Formule 1 -, maar organiseert wel de raceweekenden. Ze zien erop toe dat alle competitiedeelnemers zich aan de sportieve en technische reglementen houden en zijn verantwoordelijk voor de veiligheid, zowel op als naast de baan. Volgens de eigen website is de FIA een non profit-organisatie die 244 internationale auto- en sportorganisaties uit 146 landen op vijf continenten verenigd.

Artikel gaat verder onder video

Wat is de FIA?

De organisatie werd opgericht in 1904 en het hoofdkantoor is gevestigd in Parijs, Frankrijk. Sindsdien is de FIA uitgegroeid tot een soort toezichthouder op ontzettend veel prominente raceklassen. Vandaag de dag zijn zeven van deze klassen een officieel wereldkampioenschap. Andere bekende raceklassen onder de FIA zijn bijvoorbeeld de Formule 2, Formule 3 en Formule E. Op het moment van schrijven is Mohammed bin Sulayem president van de FIA. Hij nam in 2021 het stokje over van Jean Todt.

Oorspronkelijk werd de FIA opgericht met als doel het behartigen van de belangen van autosportliefhebbers en buitenlandse race-evenementen. Vandaag de dag zijn ze echter de grootste autoriteit op het gebied van motorsport. De organisatie heeft ontzettend veel verschillende verantwoordelijkheden, maar een aantal van de meest belangrijke taken zijn het opstellen van richtlijnen voor het racen, het afdwingen van integriteit binnen een competitie en natuurlijk de veiligheid.

Wat doet de FIA precies

Maar wat doet de FIA precies? Kort door de bocht zien ze erop toe dat de verschillende competities goed verlopen. Daarnaast runnen ze de evenementen, schrijven ze de reglementen en bepalen ze de straffen voor degenen die zich niet aan die reglementen houden. Dat is ook meteen waarom de FIA zo vaak ter discussie staat binnen de Formule 1. Coureurs en teams zijn het namelijk regelmatig niet eens met de beslissingen van de FIA, net als dat voetballers maar zelden vinden dat de scheidsrechter gelijk heeft. De aspecten binnen racecompetities waar de FIA verantwoordelijk voor is, zijn er haast te veel om op te noemen. Daarom zetten we de meest belangrijke op een rijtje.

Veiligheid
De FIA bepaalt de veiligheidsvoorschriften waar de deelnemende coureurs aan moeten voldoen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de brandvrije racepakken en de voorschriften waar de helmen aan moeten voldoen, maar ook de beveiligingssystemen in de auto. Deze worden constant doorontwikkelt als blijkt dat dit nodig is. Zo werd in 2018 de halo geïntroduceerd en gaat volgend seizoen de rolbeugel op de schop naar aanleiding van de crash van Zhou Guanyu in Groot-Brittannië.

Straffen uitdelen
Wie tijdens een raceweekend de reglementen overtreedt, moet bij de stewards op het matje komen. De teams kunnen (tegen betaling) tegen de uitspraak van de stewards in beroep gaan, maar uiteindelijk heeft de FIA altijd het laatste woord.

Regels en richtlijnen
Zoals al gezegd schrijft de FIA de reglementen voor de verschillende racecompetities. Ze bepalen ook de voorschriften waar bijvoorbeeld de circuits, auto's en coureurs aan moeten voldoen. Zo hebben rijders een superlicentie nodig voordat ze in een Formule 1-auto mogen stappen, en moeten circuits eerst een bepaalde licentie ontvangen, afhankelijk van de raceklasse die ze hopen te ontvangen. Binnen de Formule 1 wordt er alleen gereden circuits met een Grade 1-licenctie, de hoogst haalbare licentie.

Brandjes blussen
Daarnaast fungeert de FIA ook als een soort mediator tussen de verschillende teams. Als de spanningen hoog oplopen, bijvoorbeeld zoals tussen Red Bull Racing en Mercedes afgelopen jaar, gaat de organisatie met deze teams om tafel om te kijken of er een oplossing gevonden kan worden. Daarnaast worden incidenten en crashes en dergelijke uitvoerig besproken met de coureurs, om te kijken hoe dit in de toekomst kan worden voorkomen.

Prijzengeld
En dan natuurlijk het prijzengeld. De FIA is ook verantwoordelijk voor het uitdelen van de juiste hoeveelheden geld aan de teams. Dit gaat in vrijwel alle competities op basis van de klassering in het constructeurskampioenschap. Daarnaast is het in verschillende raceklassen zo, ook in de Formule 1, dat er ieder raceweekend een vergoeding is voor de teams die WK-punten hebben gescoord. Denk hierbij aan reiskosten en dergelijken.

Structuur van de FIA

De structuur van de FIA is enorm complex. Zoals al gezegd bestaat het uit ruim 240 verschillende organisaties wereldwijd. Samen vormen zij de General Assembly. Deze groep komt jaarlijks bijeen, maar kan onder bijzondere omstandigheden ook vaker een vergadering inlassen. De agendapunten die hier worden besproken, worden met name aangevoerd door de twee zogeheten wereldraden: World Motor Sport Council en World Council for Automobile Mobility and Tourism. Met name die eerste hoor je binnen de Formule 1 regelmatig voorbij komen als er grote beslissingen zijn genomen.

Dit alles valt onder het bewind van de FIA-president. Op dit moment is dat Mohammed bin Sulayem, een 60-jarige voormalig Rally-coureur uit Dubai. De FIA is een non profit-organisatie en houdt zich dus ook niet bezig met de commerciële kant van de verschillende competities. Dit wordt gedaan door andere organisaties. Binnen de Formule 1 is dit de Formula One Group, beter bekend als de FOM.

Hoe verdient de FIA geld?

Leuk en aardig zo'n non profit-organisatie, maar er moet natuurlijk wel geld worden verdiend. En dat wordt er ook zeker. De FIA heeft namelijk verschillende inkomstenbronnen. We zetten de belangrijkste hieronder op een rijtje.

Startgeld
Raceteams moeten startgeld aan de FIA betalen om deel te mogen nemen aan een bepaalde competitie. Zo moeten nieuwkomers in de Formule 1 sinds kort maar liefst 200 miljoen dollar betalen om op de grid te mogen staan. Voor de overige teams ligt het startgeld aanzienlijk lager en wordt het bedrag vastgesteld op basis van de eindklassering in het voorgaande seizoen. Zo betaalde Mercedes voor dit seizoen ruim 4,8 miljoen dollar, terwijl Williams 'slechts' 5,7 ton over hoefde te maken.

Racekalender
Naast de teams, betalen ook de circuits die op de racekalender willen staan een bepaald bedrag. Ook dit verschilt fors per raceklasse. Zo betaalt Saoedi-Arabië bijvoorbeeld naar verluidt maar liefst 55 miljoen dollar voor het plekje op de Formule 1-kalender, ondanks de controverses rondom het land. Als je zak geld groot genoeg is, komt de Formule 1 langs.

Ticketverkoop en boetes
De FIA ontvangt daarnaast een percentage van het bedrag dat wordt opgehaald met de kaartverkoop van race-evenementen. Ook gaan boetes die door de teams of coureurs moeten worden afgetikt vanwege het breken van de reglementen direct naar de bankrekening van het motorsportorgaan.

Licenties van coureurs
Coureurs zelf moeten eveneens geld betalen om deel te nemen aan FIA-evenementen. Dit gaat meestal in de vorm van licenties, zoals een superlicentie voor Formule 1-coureurs. Deze moet elk jaar opnieuw verlengd worden, en wordt duurder naarmate je meer successen boekt in de sport.

Wie delen de straffen uit binnen de Formule 1

Wedstrijdleider
Als we het even specifiek toespitsen op de Formule 1, is de wedstrijdleider de hoogste afgevaardigde vanuit de FIA. Dit was tot begin dit jaar Michael Masi, maar na zijn gedwongen vertrek heeft men er voor gekozen twee nieuwe wedstrijdleiders aan te stellen: Niels Wittich en Eduaro Freitas. Zij wisselen elkaar af tijdens het seizoen.

Een wedstrijdleider houdt alles nauwkeurig in de gaten en geeft opdrachten aan zijn ondersteunende teams. Hij zorgt er voor dat alle sessies op tijd beginnen, kan eventueel de starttijden uitstellen vanwege bijvoorbeeld zware regenval en bepaalt wanneer de Safety Car de baan moet opkomen of wanneer de rode vlag moet worden gezwaaid.

Race-officials
Vervolgens heb je de race-officials. Deze worden voorafgaand aan ieder raceweekend aangewezen om de naleving van de regels te beoordelen en er voor te zorgen dat iedereen op en naast de baan veilig blijft als er wordt geracet. Een aantal van deze officials zijn permanent, waaronder de wedstrijdleider. Zij bekleden deze functie ieder raceweekend. Als zij iets zien dat niet helemaal lijkt te kloppen, kunnen ze het neerleggen bij de stewards.

Stewards
Voorafgaand aan ieder raceweekend wordt er een panel van vijf stewards aangewezen. Drie hiervan worden aangewezen door de FIA. Daarnaast moet één steward altijd een voormalig coureur zijn om het perspectief van de rijders mee te nemen. De vijfde steward wordt aangewezen door de nationale sportbond en moet kennis van het circuit hebben. Deze stewards beoordelen vermeende overtredingen op de baan en delen eventuele straffen uit.

Kan de Formule 1 zonder de FIA?

Binnen de Formule 1 zijn er regelmatig discussies over de FIA. Coureurs vinden de regelgeving onduidelijk, teams vinden dat andere teams voorgetrokken worden en straffen die worden uitgedeeld zijn te zwaar of te licht. Je kunt je daarom afvragen of het nodig is dat de grootste wereldwijde raceklasse überhaupt onder het bewind van het motorsportorgaan valt.

In theorie zou de Formule 1 een op zichzelf staand wereldkampioenschap kunnen zijn. Met name in het buitenland zou dit geen primeur zijn. Dit heeft echter aanzienlijk meer nadelen dan voordelen. Ten eerste zou de Formule 1 zichzelf moeten gaan controleren. Niet onmogelijk, maar in een sport waarin het de bedoeling is om op de grens van het toelaatbare te opereren waarschijnlijk niet echt wenselijk. Het zou net zoiets zijn als de Eredivisie die zonder de KNVB verder gaat.

Daarnaast is de FIA simpelweg wereldwijd de toezichthouder op grote raceklassen. Deze samenwerking opzeggen zou dus ongetwijfeld samengaan met sancties en andere negatieve effecten. Een groot deel van de teams zou het waarschijnlijk ook voor gezien houden, omdat ze niet willen deelnemen aan een sport die per jaar honderden miljoenen kost, zonder dat er een grote organisatie bovenop zit om er voor te zorgen dat alles in goede banen loopt.

Wereldkampioenschappen van de FIA

1. Formula 1 World Championship
2. Formula E World Championship
3. World Rally Championship
4. World Rallycross Championship
5. World Endurance Championship
5. Karting World Championschip
7. World Rally Raid Championship