Longread ✍️

Dit is hoe de FIA controleert of de F1-auto's van Verstappen en co legaal zijn | GPFans Special

Vincent Bruins 15 nov 2024 20:04Vrijdag 15 november 2024 20:04 Laatste update: 20:11

Dit is hoe de FIA controleert of de F1-auto's van Verstappen en co legaal zijn | GPFans Special

Formule 1-auto's en de autosport zelf zijn ongelooflijk ingewikkeld en dus heeft de Fédération Internationale de l'Automobile (FIA) er een flinke kluif aan om ervoor te zorgen dat alle deelnemers zich aan de regels houden. Hoe checkt de autosportbond of alle teams een legale bolide hebben en wat gebeurt er als er een illegaal trucje is ontdekt?

De regels in de koningsklasse van de autosport zijn verdeeld over de technische, sportieve en financiële reglementen. In het technisch reglement, wat in 2024 uit maar liefst 178 pagina's bestaat, staat beschreven hoe de F1-bolides gebouwd moeten worden, en welke onderdelen, materialen en afmetingen niet gebruikt mogen worden. Het sportief reglement bedraagt 107 A4-tjes. Hierin staat wat de teams en coureurs wel of niet mogen doen met hun legale auto gedurende een raceweekend. Sinds kort is er ook een financieel reglement vanwege de kostenplafond. In 52 pagina's staat beschreven hoeveel en waaraan de teams hun budget mogen besteden. Overschrijdingen van het technisch reglement resulteren vaak in diskwalificaties. Het controleren van de auto's begint bij de technische keuring, de zogeheten scrutineering.

Artikel gaat verder onder video

Scrutineering

De scrutineers checken op het circuit of de F1-auto's legaal zijn. Ze kijken naar alles wat ook maar enige impact heeft op de prestaties. Denk daarbij aan het gewicht, de aerodynamica, de elektronica of het bodywork. Er wordt niet alleen gekeken naar het technische aspect, maar ook het veiligheidsaspect. Een rookie moet bijvoorbeeld kunnen aantonen dat hij of zij snel genoeg kan uitstappen na een crash. Dit wordt voor de neus van de FIA geoefend in de garage.

Volgens de reglementen van 2024 moet de auto minimaal 798 kilogram wegen inclusief de coureur. Na de kwalificatie worden alle auto's en coureurs, inclusief de helm en HANS device, apart gewogen. De auto's worden ook één voor één gemeten. Dat doen de scrutineers in 3D met behulp van lasers. Er worden virtuele barrières om de juiste dimensies heen gecreëerd, alvorens de scrutineers met een T-probe langs de auto gaan. Dit is een meetsensor met een optisch systeem dat precies weet waar het is in vergelijking met de juiste dimensies. Elk oppervlak van de auto wordt gemeten en daarna vergeleken met het CAD-model dat het team van tevoren heeft moeten inleveren bij de FIA. Alle afmetingen, hoeken en radiussen worden op de millimeter nauwkeurig gecontroleerd of ze overeenkomen met de tekeningen evenals met het technisch reglement.

De banden in de Formule 1 worden geleverd door Pirelli en het is niet de bedoeling dat teams trucjes kunnen uithalen met het rubber. De scrutineers controleren dat alle banden van de betreffende compounds hetzelfde zijn, niet alleen uit eerlijkheid maar ook uit veiligheid. De FIA heeft een monitoringssysteem ontwikkeld, waardoor ze de druk en de temperatuur van iedere band kunnen zien in de garages van de teams evenals hoelang de banden al in de oven zitten.

De auto's gaan in parc fermé, wanneer de kwalificatie is begonnen. Nadat alles is gewogen na de sessie, wordt de auto teruggegeven aan het team en de monteurs krijgen vervolgens twee uur om een checklist af te werken, voordat er een doek over de bolide moet. Deze mag vijf uur vóór de Grand Prix er af.

Als de scrutineers iets illegaals vinden, dan checken ze eerst of ze zelf fouten hebben gemaakt en of de procedures correct zijn gevolgd tijdens het controleren van de auto. Vindt de FIA opnieuw dat wat een team heeft gedaan, niet pluis is, dan wordt er een seintje gegeven aan Jo Bauer, de technisch afgevaardigde. Die stuurt vervolgens een verslag naar de stewards. Bij de scrutineering worden dus alleen de bevindingen gerapporteerd, terwijl de stewards om de tafel gaan om te beslissen wat de juiste straf is.

Parc fermé

Of de auto legaal is, valt onder het technisch reglement. Wanneer de wagens in parc fermé staan, tussen het begin van de kwalificatie en het begin van de race, dan treedt het sportief reglement in werking. Het gaat dan niet meer om de onderdelen zelf, maar wat de teams ermee doen. Onder parc fermé zijn alleen standaard onderhoud en veiligheidschecks toegestaan, waaronder reparaties na een crash in de kwalificatie of een verbetering aan het rijcomfort voor de coureur.

Wijzigingen maken aan de afstelling van de auto is verboden met uitzondering van de hoek waarop de flap van de voorvleugel staat. Het vervangen van onderdelen om meer performance uit de auto te halen, mag ook niet. Wanneer nieuwe onderdelen gebruikt moeten worden, omdat de bolide bijvoorbeeld in de muur heeft gestaan, dan moet er een verzoek in schrift naar de FIA worden gestuurd. Deze nieuwe onderdelen moeten in design, gewicht en functie exact hetzelfde zijn aan het origineel dat beschadigd is geraakt.

De FIA zet twintig scrutineers in om alles de monitoren wat de teams doen onder parc fermé. Aan het begin van het seizoen stuurt ieder team een waslijst aan het eerdergenoemde standaard onderhoud en de veiligheidschecks naar de autosportbond, en bij elk team is dit weer anders, want de auto's zijn allemaal verschillend. Scrutineers krijgen die checklist in handen, nadat het is goedgekeurd door de FIA, en zo kunnen ze in de gaten houden of de teams zich aan hun eigen procedures houden. Om te kunnen zien of monteurs niet stiekem 's nachts aan de auto doorwerken, hangen er camera's in de garages en loopt er de hele nacht beveiliging rond.

Teams moeten voor de kwalificatie een zogeheten setup sheet inleveren. Hierin staan alle gegevens van onderdelen die een effect hebben op de afstelling van de auto. Denk daarbij aan de camber en de toe van de wielen. Als er reparaties nodig zijn geweest, dan kan de FIA controleren of de afstelling wel hetzelfde is gebleven. Er worden op onderdelen die de afstelling kunnen veranderen, ook zegels geplakt. Wordt zo'n zegel gebroken, dan zien de scrutineers meteen dat het team een aanpassing heeft gedaan. Op de versnellingsbak, power unit, batterij, bepaalde panelen van het bodywork en de stoel komen worden sowieso zegels geplakt, maar de scrutineers heeft het recht om de zegels overal te plakken waar ze denken nodig te zijn. De FIA gebruikt zo'n 40000 zegels per seizoen, wat gemiddeld 83 zegels per auto per raceweekend is.

Na de race

Alle auto's worden na de Grand Prix opnieuw geïnspecteerd. Deze controles zijn grotendeels willekeurig, aangezien het ontzettend veel tijd in beslag neemt om bij iedereen alles te checken. De F1-teams en de organisatie moeten het circuit zo snel mogelijk verlaten ter voorbereiding op het volgende evenement en het is al helemaal krap geworden door het recordaantal Grand Prix-weekenden.

Het controleren van de legaliteit van de vloer is niet helemaal willekeurig. Deze worden alleen bij de auto's gecheckt waarvan de FIA verdenkt dat ze teveel versleten zijn. Marshals kunnen het verslijten van het titaniumblok onder de auto ruiken en mogelijk rapporteren, of de FIA ziet op onboardbeelden dat een auto meer stuitert in vergelijking met de concurrentie.

Alle aerodynamische componenten en panelen van het bodywork, de hoeveelheid benzine aan boord om een brandstofmonster te onderzoeken, het brandstofmonster zelf - waarbij wordt gekeken naar onder andere de dichtheid door middel van gaschromatografie - en een motoroliemonster - wat geanalyseerd wordt door middel van infraroodspectroscopie en viscometrie - zijn voorbeelden van dingen die niet bij iedere auto gecontroleerd kunnen worden, omdat er simpelweg geen tijd voor is.

Onder andere het gewicht van de auto, de snelheid van de stroming van de benzine en de temperatuur ervan, het olieverbruik, de limiet van het vermogen van de MGU-K, of de batterij stiekem werd opgeladen terwijl de auto heeft stilgestaan tijdens een pitstop, het stuurtje en de bandendruk zijn voorbeelden van dingen die wél bij iedereen worden gecontroleerd.

Na elke Grand Prix wordt er één auto willekeurig uitgekozen voor een uitgebreide fysieke inspectie. De FIA wijst naar een belangrijk component van de auto dat onderzocht moet worden, bijvoorbeeld het gehele brandstofsysteem of het koelsysteem in de power unit. Omdat het door het team volledig uit elkaar gehaald moet worden, neemt het een boel tijd in. Er wordt onder andere gekeken of het onderdeel overeenkomt met de ingeleverde CAD-tekeningen en de data die constant gemonitord is door de software-engineers van de autosportbond. Meestal wordt het resultaat van zo'n onderzoek pas aan het begin van het volgende raceweekend bekendgemaakt.

In de fabriek

Formule 1-auto's kunnen tevens buiten Grand Prix-weekenden worden onderzocht. Op verzoek van de FIA kan er een technisch team naar de fabriek van een renstal worden gestuurd om onderzoek te doen naar een controversieel onderdeel. Het bib-mechanisme op de Red Bull RB20 van Max Verstappen is daar een goed voorbeeld van. De concurrentie verdacht Red Bull Racing van een 'foefje' waarbij de rijhoogte onder parc fermé aangepast kon worden. De energiedrankfabrikant Red Bull Racing gaf meteen toe dat zij inderdaad degenen waren met dat mechanisme. Het was echter een een open source-onderdeel wat de andere teams al drie jaar lang hadden kunnen bekijken en het had geen effect op de prestaties van de bolide. Het was puur een mechanisme om het voor de monteurs, buiten parc fermé, makkelijker te maken om de rijhoogte aan te passen. Om aan de bib te zitten, moest de hele voorkant van de auto af en het is vrijwel onmogelijk om dat te doen zonder de aandacht te trekken van de FIA en de beveiliging op het circuit.

Als het gaat om het financieel reglement, dan mag de FIA zonder enige aankondiging aankloppen bij de fabriek van een renstal. De autosportbond moet vervolgens binnen worden gelaten, zodat ze alle facturen en bonnetjes kunnen controleren als extra maatregel om ervoor te zorgen dat teams het kostenplafond niet overschrijden.

Consequenties

Coureurs en teams in de Formule 1 kunnen verschillende straffen voor allerlei overtredingen krijgen.

Een waarschuwing is de lichtste 'straf'. Een coureur kan bijvoorbeeld een waarschuwing krijgen door de track limits te overschrijden. Wordt er te vaak buiten de witte lijnen gekleurd, dan kan dat resulteren in een tijdstraf.

Een reprimande is een iets hardere tik op de vingers en komt vaak voor bij een onveilig moment, bijvoorbeeld als een coureur zijn riemen te vroeg los maakt na de finish. Verzamelt een coureur vijf reprimandes, dan wordt er een gridstraf van 10 plekken uitgedeeld.

De stewards kunnen tijdstraffen van 5 of 10 seconden uitdelen voor bijvoorbeeld iemand van de baan duwen, een valse start of te hard rijden door de pitstraat. Wordt dezelfde fout herhaalt of is het rijgedrag van een coureur zodanig onsportief, dan kan er gekozen worden voor een drive-through penalty of zelfs een stop-and-go penalty.

Gridstraffen worden uitgedeeld, wanneer een team over het limiet aan gebruikte motoronderdelen gaat, of wanneer een coureur een tijdstraf, drive-through of stop-and-go niet heeft kunnen incasseren vanwege een uitvalbeurt.

In de Formule 1 kan je ook helemaal uit het klassement worden geschrapt en dat noemen we een diskwalificatie. Als het gaat om het technisch reglement, dan is de FIA daar altijd streng op en terecht. Is het technisch reglement overschreden, is er dus iets illegaals aan de auto of bijvoorbeeld het brandstofmonster kan niet worden gecontroleerd omdat er te weinig benzine over was na de finish, dan word je gediskwalificeerd. Denk daarbij aan George Russell die de Grand Prix van België dit jaar leek te hebben gewonnen, totdat de FIA erachter kwam dat de plank van de vloer teveel versleten was.

De autosportbond kan ook nog deelnemers schorsen. Kevin Magnussen behaalde bijvoorbeeld 12 strafpunten op zijn superlicentie door onder andere het veroorzaken van crashes, en dus werd de Haas-coureur voor één Grand Prix aan de kant gezet. Het strafpuntensysteem werd opgesteld naar aanleiding van het roekeloze rijgedrag van Romain Grosjean in 2012. Nog een mooi voorbeeld van een schorsing is BAR-Honda dat in 2005 twee raceweekenden moest overslaan, nadat de FIA had ontdekt dat ze hadden gesjoemeld met de brandstoftank.

De FIA heeft verder nog de mogelijkheid om boetes uit te delen. Dat kan voor coureurs €100 zijn voor een kilometer per uur te hard rijden tijdens een vrije training tot €50000 voor het oversteken van de baan na een crash zonder dat de wedstrijdleiding er via een marshal toestemming voor heeft gegeven, zoals Lewis Hamilton in Qatar, Lando Norris in Miami en Carlos Sainz in Singapore. De grootste boete ooit in de geschiedenis van wat voor sport dan ook kwam voor in de Formule 1, nadat McLaren maar liefst 100 miljoen dollar moest betalen voor het in handen krijgen van vertrouwelijke, technische informatie van Ferrari. Deze zaak speelde zich af in 2007 en staat bekend als Spygate.

De FIA controleert dus op alle vlakken of de teams en coureurs zich aan de regels houden en het is een ongelooflijk lastige taak om de Formule 1 zo eerlijk mogelijk te houden, wanneer de deelnemers tot op de letter alle reglementen bestuderen om ook maar enig grijs gebied te vinden en daar voordeel uit te halen. Maar dat is misschien ook wel wat de autosport juist zo mooi maakt.